کد مطلب:5558 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:156
مشاوره در جنگ بدر
از نمونه های برجسته سیره مشاوره پیامبرصلی الله علیه وآله جنگ بدر است كه درباره اصل جنگ، تعیین مكان نبرد و اسیران جنگ با یاران خود مشورت كرد و فرمود: «اشیروا اعلی ایها الناس»؛ ای مردم! آراء خود را برایم بگوئید.
جنگ بدر در سال دوم هجری روی داد.
به پیامبر گزارش رسید كه كاروانی از قریش اموال فراوان به طرف شام می برد.
حضرت صلی الله علیه وآله به منظور مقابله به مثل از مدینه خارج شد، به تعقیب كاروان پرداخت و به آن دست نیافت. كاروان قریش به شام رفت، پس از مدتی گزارش دادند كه كاروان قریش در حال بازگشت است.
پیامبرصلی الله علیه وآله با 313 تن، در ماه مبارك سال دوم برای مصادره اموال قریش، در مقابل اموال مصادره شده مسلمانان از مدینه خارج شد.
نیروی كمكی مكه با تجهیزات كامل برای كمك با كاروان قریش حركت كرد. پیامبرصلی الله علیه وآله اصحاب خود را گرد آورد و در مورد این كه آیا دشمن را تعقیب كنند یا با گروه نظامی قریش رو به رو شوند و یا به مدینه باز گردند، با آنان مشورت كرد:
«فاستشار الناس و اخبرهم عن قریش»
در این جریان نخست ابوبكر برخاست و نظر خویش را مبنی بر جنگ با دشمن اعلام كرد.
سپس عمر نظری مشابه نظر او داد.
آن گاه مقداد برخاست و گفت: ای رسول خدا! آن چه خداوند برایت مقرر فرموده عمل كن. ما با تو هستیم. به خدا سوگند، ما آن چه را كه بنی اسرائیل به موسی گفتند به تو نمی گوئیم كه «فاذهب انت و ربك فقاتلا انا ههنا قاعدون»؛ تو با پروردگارت بروید و خودتان جنگ كنید كه ما این جا نشسته و منتظریم.
ما می گوییم: تو و پروردگارت بروید و بجنگید و ما هم به امر شما جنگ می كنیم.
رسول خداصلی الله علیه وآله، مقداد را ستود، در حقّ او دعا نمود و باز فرمود: «اشیروا علی ایها الناس».
مقصود حضرت صلی الله علیه وآله، انصار بودند، زیرا از طرفی آنان اكثریت بودند و از طرفی در عقبه با پیامبرصلی الله علیه وآله پیمان دفاعی بسته بودند. بر همین اساس، پیامبرصلی الله علیه وآله می خواست نظر آنان را در این خصوص بداند.
سعد بن معاذ برخاست و نظر خویش را مبنی بر حركت رسول خداصلی الله علیه وآله و اطاعت مطلق از ایشان و جنگ با دشمن اعلام كرد.
سخنان سعد، انبساطی در رسول خداصلی الله علیه وآله ایجاد كرد و او را خشنود ساخت.
پس فرمود:
به راه افتید و بشارت باد شما را كه خداوند(پیروزی بر) یكی از این دو گروه را به من وعده داده است. (یا تصاحب كاروان و یا پیروزی بر قریش) سوگند به خدا، گویا هم اكنون جای كشته شدنشان را پیش روی خود می بینم.
رسول خداصلی الله علیه وآله با به كارگیری این جلسه مشورتی از منزل «ذفران» حركت كرد. از گردنه ای كه موسوم به «اصافر» بود گذشت. به سوی قریه ای كه در پایین گردنه قرار داشت، سرازیر شد. نزدیك بدر فرود آمد و به كسب اطلاعات پرداخت.
در دشت بدر، آب های مختلفی به وسیله چاه هایی كه در آن حفر شده بود، وجود داشت و به همین جهت محل توقف كاروان ها بود. مسلمان ها زودتر از قریش كنار چاه ها فرود آمده بودند.
بدین ترتیب، با استفاده از یكی از اصول و مبانی مدیریت و رهبری حكیمانه و عمل به اصل اساس مشورت و بهره گیری از روش های نظامی بجا و روح ایمان، مسلمانان با وجود نیروی كم در مقابل نیروی بسیار دشمن به پیروزی چشم گیری دست یافتند و اسیران بسیار گرفتند.
پیامبراسلام صلی الله علیه وآله درباره اسیران و امور دیگر مربوط به جنگ نیز بارها با اصحاب خود مشورت فرمود.
مشاوره شیوه عملی رسول خداصلی الله علیه وآله در جنگ های مختلف بود كه به نمونه های دیگری اشاره می شود:
جنگ بدر در سال دوم هجری روی داد.
به پیامبر گزارش رسید كه كاروانی از قریش اموال فراوان به طرف شام می برد.
حضرت صلی الله علیه وآله به منظور مقابله به مثل از مدینه خارج شد، به تعقیب كاروان پرداخت و به آن دست نیافت. كاروان قریش به شام رفت، پس از مدتی گزارش دادند كه كاروان قریش در حال بازگشت است.
پیامبرصلی الله علیه وآله با 313 تن، در ماه مبارك سال دوم برای مصادره اموال قریش، در مقابل اموال مصادره شده مسلمانان از مدینه خارج شد.
نیروی كمكی مكه با تجهیزات كامل برای كمك با كاروان قریش حركت كرد. پیامبرصلی الله علیه وآله اصحاب خود را گرد آورد و در مورد این كه آیا دشمن را تعقیب كنند یا با گروه نظامی قریش رو به رو شوند و یا به مدینه باز گردند، با آنان مشورت كرد:
«فاستشار الناس و اخبرهم عن قریش»
در این جریان نخست ابوبكر برخاست و نظر خویش را مبنی بر جنگ با دشمن اعلام كرد.
سپس عمر نظری مشابه نظر او داد.
آن گاه مقداد برخاست و گفت: ای رسول خدا! آن چه خداوند برایت مقرر فرموده عمل كن. ما با تو هستیم. به خدا سوگند، ما آن چه را كه بنی اسرائیل به موسی گفتند به تو نمی گوئیم كه «فاذهب انت و ربك فقاتلا انا ههنا قاعدون»؛ تو با پروردگارت بروید و خودتان جنگ كنید كه ما این جا نشسته و منتظریم.
ما می گوییم: تو و پروردگارت بروید و بجنگید و ما هم به امر شما جنگ می كنیم.
رسول خداصلی الله علیه وآله، مقداد را ستود، در حقّ او دعا نمود و باز فرمود: «اشیروا علی ایها الناس».
مقصود حضرت صلی الله علیه وآله، انصار بودند، زیرا از طرفی آنان اكثریت بودند و از طرفی در عقبه با پیامبرصلی الله علیه وآله پیمان دفاعی بسته بودند. بر همین اساس، پیامبرصلی الله علیه وآله می خواست نظر آنان را در این خصوص بداند.
سعد بن معاذ برخاست و نظر خویش را مبنی بر حركت رسول خداصلی الله علیه وآله و اطاعت مطلق از ایشان و جنگ با دشمن اعلام كرد.
سخنان سعد، انبساطی در رسول خداصلی الله علیه وآله ایجاد كرد و او را خشنود ساخت.
پس فرمود:
به راه افتید و بشارت باد شما را كه خداوند(پیروزی بر) یكی از این دو گروه را به من وعده داده است. (یا تصاحب كاروان و یا پیروزی بر قریش) سوگند به خدا، گویا هم اكنون جای كشته شدنشان را پیش روی خود می بینم.
رسول خداصلی الله علیه وآله با به كارگیری این جلسه مشورتی از منزل «ذفران» حركت كرد. از گردنه ای كه موسوم به «اصافر» بود گذشت. به سوی قریه ای كه در پایین گردنه قرار داشت، سرازیر شد. نزدیك بدر فرود آمد و به كسب اطلاعات پرداخت.
در دشت بدر، آب های مختلفی به وسیله چاه هایی كه در آن حفر شده بود، وجود داشت و به همین جهت محل توقف كاروان ها بود. مسلمان ها زودتر از قریش كنار چاه ها فرود آمده بودند.
بدین ترتیب، با استفاده از یكی از اصول و مبانی مدیریت و رهبری حكیمانه و عمل به اصل اساس مشورت و بهره گیری از روش های نظامی بجا و روح ایمان، مسلمانان با وجود نیروی كم در مقابل نیروی بسیار دشمن به پیروزی چشم گیری دست یافتند و اسیران بسیار گرفتند.
پیامبراسلام صلی الله علیه وآله درباره اسیران و امور دیگر مربوط به جنگ نیز بارها با اصحاب خود مشورت فرمود.
مشاوره شیوه عملی رسول خداصلی الله علیه وآله در جنگ های مختلف بود كه به نمونه های دیگری اشاره می شود: